Islam apo iman?

 ULTIMA RATIO IV / DJE – «Mo luni futball se bëni gjynah, është isto sikur me lujt me krajen e Muhamedit» u thoshte hoxha fëmijëve që nga frika shtangeshin si statuja. «Po rajtet cauca, po rajtet», e sinjalizonte imami ndonjë prind, vajza e të së cilit sapo kishte filluar t’i japë shenjat e para të femërisë. Prindi i zënë keq e në turp me vajzën që po i bëhej «grua» ia kthente klerikut të bërë hundë e buzë: «Ëni be hoxhë ëni, çe ene ni mot e sosën tetëvjeçaren ene e martoj. Mo ma baj gajlen se nauk e lë t’boet shkinë».

Listën e sekuencave të tilla mund ta vazhdonim deri në pafundësi. «Udhëzimet» e klerit mysliman në Maqedoni dhe viset tjera të ish – Jugosllavisë nuk preknin vetëm sportin, seksualitetin dhe arsimin, por ato ndikonin në çdo segment të përditshmërisë shqiptare: Aty ku nuk ndiznin «arsyetimet reale» përdoreshin besëtytnitë, hajmalitë dhe presioni i grupit apo edhe asistenca e shërbimeve të sigurisë së shtetit.
Nisur nga kjo atmosferë lehtë kuptojmë se pse veç në fund të viteve të tetëdhjeta ca familje morën guximin që të shpërfillin diktatin e imamatit duke lejuar ndonjërën nga vajzat që të shkonte në shkollë të mesme, edhepse kjo ndodhte përmallë, shumë rrallë [në 10 mijë banorë vetëm një apo dy vajza shkonin në shkollë të mesme].

SISTEMI – Kjo metodë veprimi e klerit mysliman shqiptar nuk u ngrit mbi rrënojat e ndonjë tradite përkohësisht të suspenduar nga «komunizmi» e që si program e anakroni do të riaktivizohej do dekada më vonë, por ishte më tepër zanafilla e një dukurie të re. Kështu sepse jo vetëm nga opusi letrar, por edhe në burimet tjera të kësaj periudhe mësojmë për pjesëmarrjen aktive të hoxhallarëve në luftërat e ndryshme [deri pas mbarimit të LDB-së] për formimin kombëtar të shqiptarëve. Madje disa prej atyre imamëve, në portretim e sipër, dalin të kenë qenë edhe megancionalistët e orëve të para dhe për më tepër disa prej tyre dalin edhe si rezistues aktivë karshi versionit të Mit’hat Frashër Beut (ideologut të ballistëve) që turqishtja të merrej si bazë e alfabetit shqip.

Dikur, pas «kthesës së madhe» të Titos [zbutja karshi religjioneve dhe braktisja e elitës pansllaviste serbo-moskovite] në fund të viteve të 60-ta, edhe në viset e banuara me shqiptarë u intensifikua organizimi hierarkik, sistemor dhe faktorizues i Bashkësive Islame. Qëkëtej – madje mund të datohet e përshkruhet me një saktësi të tmerrshme – nis edhe forma e ligjërimit dhe veprimit siç e pasqyruam në fillim të kësaj kollumneje: destruktive, diskriminuese dhe stagnuese. Tezën; hoxhallarët të kenë vepruar ashtu vetëm nga «injoranca e tyre personale» e përmbys koherenca e sistemit, uniteti në propagandë i të gjitha bashkësive në ish-Jugosllavi si dhe krahasimi me bashkësitë tjera fetare, të cilat edhe pse të nënshtruara nuk i shërbenin sistemit e pushtetit me aq servilizëm e militantizëm sikur myslimanët. Pse vetëm ndër shqiptarë veproi kështu kleri mysliman?

ANALIZA DHE SOT – Nga dy alternativat; ndërmjet hoxhës shqiptarist dhe atij servil (propushtetit jugosllav), një pjesë e konsiderueshme e klerit të sotëm myslimanë kanë zgjodhi të dytin si model. Për arsye se «karakteri» i dytit përmban në vete edhe mundësinë e internacionalitetit, çka i pari, ai shqptarocentrik e përjashton. Ulërimat e imamëve: «po humbin vlerat, morali dhe nderi» shqip do të thonë «nuk na ec fjala si etërve tanë në kohën e  Titos» e jo se dikur paska sunduar ndër shqiptarë sheriati e tash s’qenka më. Sulmet ndaj religjioneve tjera e veçanërisht atij katolik kanë të bëjnë më shumë me pseudokonstatimin klerikal: «e gjithë kultura, me këtë edhe identiteti shqiptar është kap në kurth të versionit katolik – properëndimor», çka implikon perceptimin e identitetit ekzistues shqiptar si konkurrencë dhe pengesë të ndonjë tjetrit. Kujt?

Problemi buron nga një kontradiktë e përjetshme interislame. Baza e çështjes së pazgjidhur fillon në suren 3:19; «Si religjion te Zoti vlen vetëm Islami», potencohet në 5:3; «unë zgjodha islamin si religjionin tuaj» dhe vuloset në suren 49.16 të Koranit ku arabët detyrohen të përsërisin «ne pranuam Islamin»! Drejtëlexuar: jo pranuam īmān –in (besimin) por islām-in (religjionin). Ku është dallimi këtu? Që nga paramoderna e deri sot shumica e dijetarëve islamë kërkojnë që në fillim të favorizohet īmān –i si mjet ekspansioni e jo islām-i, sepse i fundit perceptohet edhe si identitet, hapësirë kulturore, etnologjike, sociale e ekonomike me arabët si primatë dhe si i tillë krijon konflikte me identitetet tjera nacionale. Me të drejtë. Për çka?

Ngase Islami në vete më shumë se sa besim (për muʾmin-in – edhe në Koran del sekondare) funksionon si sistem, identitet me synimin fondamental e kapital për të «rregulluar» mbarë jetën e një shoqërie, shteti, kombi. Apo është ndryshe? Si e debatojnë myslimanët shqiptarë këtë konflikt? Hiç? Si e perceptojnë ata veten ndërmjet imanit dhe islamit? Si do të reagonin myslimanët po që se shtetet shqiptare do të kërkonin nga Bashkësitë islame të marrin qëndrim të prerë pro iman-it apo islami – t, pra të vendosnin bashkë me të gjitha fetë tjera ndër shqiptarë në ndonjë Konventë se vetëm besojnë e jo edhe ëndërrojnë rrëzimin e demokracive, shteteve laike dhe instalimin e sheriatit? –Në kollumnën e radhës: kush janë imanofilët e kush islamofobët!

Related

Çibani gjerman në trurin shqiptar

Merkel zgjodhi Beogradin si qendrën nga ku i dha...

Albin Kurti si projeksion i një mentaliteti në huti

Asgjë sot nuk bëhet më pa projekt. Intelektuali që...

Aura e Mesias dhe autoriteti i Mahmutit

Kur kritikon qeverinë të thonë prit se herët. Sikur...

Fanatikët kërcënojnë Laviatanin

Në Obiliq zyrtari ngacmon seksualisht një grua. Dënimi: kod veshjeje për qytetarët. Në Gjakovë një autor bën thirrje dhe nxit kundër myslimanëve. Dënimi: policia vepron pa procedurë ligjore si në Afganistan dhe e burgos atë. Në Tiranë; një humorist bën shaka me ezanin. Dënimi: xhemati i një imami radikal salafist bën ligjin sferave publike. Këto veprime nga sekularët dhe tjerët lexohen si tendencë për të instaluar sheriatin. Shteti dhe mediat ose heshtin ose luajnë indiferentin. Si duket me qëllim: sa më shumë provokime aq më keq për myslimanët. Gjersa radikalët besojnë të pushtojnë shoqëritë myslimanët duhet të kenë frikë për lirinë dhe xhamitë e tyre. Pse?

Testamenti i Milladinit

Rama tha se Kosova nuk ka gjasa ta padis...